Rośliny zamknięte w szklanym słoju to dekoracyjny hit ostatnich lat. Jest to niewątpliwie piękna dekoracja do prawie każdego wnętrza, ale las w słoiku posiada szereg dodatkowych zalet dla posiadającego do właściciela. Po pierwsze rośliny, które wypełniają las w szkle nie cierpią z powodu niedoborów wilgoci w powietrzu, a często rośliny w naszych domach właśnie ten brak wystarczającej ilości pary wodnej w powietrzu odczuwają bardzo boleśnie. Końcówki ich liści obsychają, liście zwijają się i są atakowane przez szkodniki. A zamknięte w szklanych naczyniach korzystają z dużej ilości wilgoci w naczyniu i świetnie funkcjonują. No więc mamy już rzeczony las w słoiku. I co teraz? Czy las w szkle należy podlewać? Gdzie postawić las w szkle? Czy go otwierać? Jak dbać o rośliny w szkle? Jak wygląda w praktyce taka pielęgnacja lasu w słoiku? Postaramy się odpowiedzieć na tych kilka pytań w pięciu prostych radach.
Jeżeli zastosujesz się do tych rad to Twój las w szkle będzie mógł spokojnie funkcjonować zamknięty przez lata! (Tak, tak! Najstarszy żyjący las w słoiku na świecie ma już ponad 50 lat!)
Jak zrobić las w słoiku?
Jeżeli jeszcze nie masz swojego prywatnego lasu to zapraszamy Cię do osobnego artykułu stworzonego przez nas jakiś czas temu. W nim krok po kroku dowiesz się i zobaczysz jak założyć własny miniaturowy ogród zamknięty w szkle. Znajdziesz go TUTAJ. Znajdziesz tam wszystkie najważniejsze informacje.
Masz już swój ogród? Stworzyłeś go sam lub dostałeś go w prezencie i nie masz pojęcia gdzie go ustawić w domu? Dowiedz się jak powinna przebiegać pielęgnacja lasu w słoiku. Czytaj dalej.
Rada 1 – Miejsce – Gdzie postawić las w słoiku?
Jeżeli Twój ogród w szkle trafił już do Twojego wnętrza to postaraj się znaleźć mu miejsce w Twoim domu. Zapewnij mu dużą ilość rozproszonego światła. Pierwsza i naczelna zasada znajdowania miejsca ogrodowi w domu to: z daleka od bezpośredniego słońca! Absolutnie nie należy ustawiać zamkniętego ogrodu w szkle w bezpośrednim słońcu. Ba! Nie można go nawet narażać na krótkotrwałe promieniowanie słoneczne. Kiedy energia słoneczna wpada do wnętrza naczynia, w środku tworzy się tzw. efekt cieplarniany.
Energia kumulowana jest wewnątrz szkła i bardzo gwałtownie rośnie wtedy w szkle temperatura. Następnie w połączeniu z wysoką wilgotnością powietrza w zamkniętym naczyniu tworzy się “parówka” i cała kompozycja roślinna może nam się po prostu zagotować. Białka w komórkach roślinnych ulegają denaturacji i roślina obumiera. Nawet jeżeli rośliny nie zagotują się od zbyt wysokiej temperatury (to najbardziej czarny scenariusz) to mogą ulec poparzeniom słonecznym. Na ich liściach oraz na kępach mchu pojawią się wtedy brązowe plamy i przypalenia.
Dodatkowo taki las w słoiku stojący w pełnym słońcu zawsze będzie intensywnie zaparowywał, nawet kiedy nie będzie w nim już dużo wilgoci. Tu więc pielęgnacja lasu w słoiku ogranicza się po prostu do poprawnego znalezienia miejsca.
Znajdź więc swojemu ogrodowi miejsce w głębi pomieszczenia, na komodzie, stoliku kawowym, w miejscu gdzie będzie do niego docierało światło dzienne, ale w średnim natężeniu. Dużo zależy także od tego jakie rośliny znajdują się we wnętrzu Twojego ogrodu. Z naszych doświadczeń wynika, że najmniejsze natężenie światła tolerują paprocie, palmy, mech kępowy, bluszcze, fitonie, jednym słowem: rośliny zielne. Podajemy Ci podział roślin od najmniejszych wymagań świetlnych do najwyższych:
- rośliny zielne o zielonych, ciemnych liściach (paprocie, bluszcze, mchy kępowe)
- rośliny zielne o kolorowych liściach (fitonie, zroślichy, alokazje, crypthantus, filodendrony)
- ozdobne drzewka (siewki rodzimych drzew i krzewów, fikusy, podocarpusy, metasekwoje)
- rośliny z rodziny orchideowatych popularnie nazywane: storczyki (phalenopsis, cymbidium, macodes, paphiopedilum)
- gatunki owadożerne (te mają już duże wymagania świetlne, np. muchołówka, rosiczka w szkle)
- rośliny wodne
Dostosuj więc ilość światła dla Twojego ogrodu do wymagań roślin rosnących w Twoim lesie.
Masz las w słoiku z drzewkiem bonsai? Ustaw go 1-1,5 m od okna. Masz zielony ogród paprociowy? Może stać i 3 m od okna i nic mu się nie stanie. Jeżeli jednak zauważysz, że w Twoim ogrodzie rośliny o kolorowych liściach tracą kolor (zielenieją po czasie) lub wyciągają się w stronę światła (wydłużają swoje międzywęźla) jest to znak, że mają deficyt światła i warto wtedy przestawić ogród bliżej okna.
W przypadku roślin drzewiastych fikusy demonstrują swoje niezadowolenie z ilości światła zrzucaniem liści. Jeżeli więc Twój fikus w szkle (drzewko bonsai) zrzuca liście może mieć zbyt mało światła. Rośliny cierpią z powodów niedoborów światła zwłaszcza w miesiącach zimowych kiedy dni są krótkie. Ich pielęgnacja w tym czasie powinna uwzględniać przeniesienie bliżej źródła światła (bliżej okna lub bliżej źródła sztucznego światła).
Rada 2 – Podlewanie – Jak podlewać las w szkle? (Pielęgnacja lasu w słoiku)
Podlewanie lasu w szkle to zwykle największa zagwozdka pielęgnacyjna dla nowych posiadaczy lasów w szkle. Kiedy odwiedzają nas klienci zwykle pytają: Czy to się w ogóle podlewa? Jak często podlewa się las w słoiku? W takich sytuacjach odpowiadamy chórem: TEGO SIE NIE PODLEWA! Najważniejsza informacja jaką należy zapamiętać w tym miejscu to fakt, że w zamkniętym ekosystemie roślinnym istnieje ZAMKNIETY OBIEG WODY. Więc jeżeli ogród zostanie po posadzeniu raz podlany nie wymaga już ponownego podlewania. Oczywiście są od tej reguły pielęgnacyjnej wyjątki, ale o tym za chwilę.
Nadmierne podlewanie lasu w słoiku (albo jego nie podlewanie w ogóle w przypadku otwartych naczyń) to najczęściej popełniany przez początkujących ogrodników słoikowych błąd. Pielęgnacja lasu w słoiku na pewno nie polega na ciągłym dolewaniu wody do słoja. Bo gdzie miałaby ulecieć?
Każdy szanujący się ogrodnik wie, że po posadzeniu roślinę należy porządnie podlać. Jest jej to potrzebne do zregenerowania uszkodzonych w procesie sadzenia korzeni i stymuluje do wzrostu. Jeżeli jednak wody będzie w nadmiarze korzenie roślin szybko zaczną gnić. Większość roślin cierpi w naszych wnętrzach właśnie z powodu przelania i w konsekwencji uszkodzeń systemu korzeniowego. A zamknięte ogrody w szkle uchodzą za bezobsługowe właśnie dlatego, że po pierwszym podlaniu nie wymagają kolejnego. Wilgoć pozostaje w glebie, a także wysyca powietrze i to właśnie z tego powietrza rośliny czerpią wodę niezbędną do życia. Woda ta skrapla się na ściankach słoja i z powrotem spływa do podłoża.
Jak zaobserwować, że ogród potrzebuje już podlewania? (Pielęgnacja lasu w słoiku)
Nawet w naszych najstarszych ogrodach jest jeszcze tyle wilgoci, że nie wymagają podlewania, ale czasami ogród pokazuje nam, że potrzebuje podlania. Dzieje się tak wtedy kiedy zamknięcie szkła nie jest wystarczająco szczelne, często wietrzymy ogród lub zwyczajnie jest on otwarty. Roślinami, które pierwsze cierpią na niedobory wilgoci są mszaki.
To właśnie mchy pokazują nam, że podlewanie jest już potrzebne. W przypadku stosowania do tworzenia lasu w słoiku mchu kępowego (bielistki siwej) zmienia ona pod wpływem suszy barwę na srebrnawą. Traci wtedy zieloną barwę i to juz znak, że należy ogród podlać. W starszych ogrodach także całe podłoże może pod wpływem suszy zmienić swoją objętość i skurczyć się. Wtedy ziemia charakterystycznie odstaje od ścianek słoika i to znak, że jest już bardzo, bardzo sucho.
Jeżeli jednak nie zaobserwujesz w swoim ogrodzie objawów suszy (podeschnięty mech o zmienionej barwie, zwijające się liście roślin, kurczące się podłoże zwłaszcza przy ściankach naczynia) – nie podlewaj swojego ogrodu. To prawidłowa pielęgnacja lasu w słoiku. Wilgoć w nim zamknięta najprawdopodobniej wystarcza Twoim roślinom. Najważniejsza dla nich jest wilgoć w powietrzu, ta w ziemi ma duże znaczenie tylko po posadzeniu. Dlatego właśnie rośliny powinny być zupełnie zamknięte w naczyniach.
Rada 3 – Wietrzenie – Czy otwierać las w szkle?
Zaparowywanie lasów w szkle jest absolutnie naturalne. Twój ogród jest wilgotnym ekosystemem roślinnym, który odwzorowuje naturalne środowisko życia roślin. Może on więc lekko zaparowywać przez cały okres życia ogrodu (tak, starsze ogrody także zaparowują). Jednak prawdą jest, że po posadzeniu roślin w ogrodzie w szkle musi ustalić się równowaga wodna i biologiczna w ogrodzie. Ten okres nazywamy okresem stabilizacji. Wtedy wyrównuje się poziom wilgoci w glebie i powietrzu, a rośliny ukorzeniają się w nowym podłożu. Okres ustalania się takiej równowagi, zwanej homeostazą trwa zazwyczaj około miesiąca do dwóch. W tym czasie ogród może mocno zaparowywać i kiedy to zauważymy warto jest go wtedy uchylić, bo daje nam tym znać, że wody ma wewnątrz w nadmiarze.
Kiedy zauważysz, że Twój ogród mocno zaparowuje to uchyl jego pokrywkę na 15 minut. Do czasu aż skroplona para wodna zniknie ze ścianek naczynia. Taka pielęgnacja lasu w szkle jest prawidłowa i pozwala na usunięcie nadmiaru wilgoci z ogrodu. A nadmiar wilgoci w glebie nie jest korzystny, bo może powodować gnicie korzeni oraz nadmierny rozrost niepożądanych pleśni. My takie “wietrzenie” robimy naszym ogrodom kilkukrotnie po posadzeniu (4-5 razy). Po tym czasie ogród przestaje już intensywnie parować i można go zamknąć na dobre.
Co później?
Po ustaleniu się stanu równowagi w szkle nie należy go juz otwierać. Można to robić w celu obejrzenia ogrodu, zaglądnięcia do środka i powąchania prawdziwego lasu ( 🙂 ). Jednak trzeba mieć świadomość konsekwencji jakie to ze sobą niesie. W starym ogrodzie w szkle gdzie pielęgnacja jest już praktycznie żadna rośliny przyzwyczajone są do dużej ilości wilgoci w powietrzu. Mają więc cienką skórkę (która chroni je przed utratą wody), a ich liście są delikatne i wiotkie. W przypadku otwarcia szkła momentalnie wyparowuje z niego para wodna a rośliny tracą wodę ze swoich “rozhartowanych” tkanek. Długotrwałe otwarcie lasu w szkle może więc powodować uszkodzenia roślin.
W dodatku w zamkniętym szkle ustala się specyficzny skład gazowy powietrza (obniża poziom dwutlenku węgla), który powoduje, że rośliny przestają rosnąć i miniaturyzują się.
Zbyt częste otwieranie szkła spowoduje zaburzenie składu gazowego i brak efektu spowolnienia fotosyntezy, a także utratę wody. Wodę tą trzeba będzie uzupełnić w podlewaniu. A wiecie co wnosi się wtedy z wlewaną wodą do słoja? Nowe minerały, które spowodują, że rośliny będą nieustannie rosły. I wtedy pielęgnacja lasu w szkle stanie się konieczna. Bo będzie trzeba znowu podlewać ogród i wycinać nadmiernie rozrastające się rośliny.
A więc zasada: “nie ruszaj to nie urośnie” ma tutaj świetne zastosowanie!
Rada 4 – Przycinanie – Jak dbać o rośliny i mech w szkle?
W zamkniętym ogrodzie w szkle oprócz obiegu wody, który został opisany w poprzednich paragrafach, istnieje także pojęcie obiegu materii. Zamknięte wewnątrz lasu w szkle rośliny pobierają z podłoża składniki mineralne, które są im niezbędne do procesu budowania nowych tkanek. Co za tym idzie budowania nowych pędów, liści i kwiatostanów (tylko w niektórych przypadkach). Obumierające tkanki zaś tworzą martwą materię organiczną, która “wraca” z powrotem do gleby i z pomocą mikroflory glebowej zostaje poddana procesowi mineralizacji do jonów, które ponownie mogą zostać pobrane przez rośliny. Dlatego ogrody stają się niezależnymi bytami i mogą funkcjonować latami bez ingerencji człowieka.
Dzięki obiegowi materii i wody, a także czynnikom, którymi działa się na rośliny (m.in. zmodyfikowanemu składowi gazowemu powietrza) ulegają one miniaturyzacji i nie rozrastają się nadmiernie. Dzieję się to jednak tylko w zamkniętych lasach w szkle.
Jak zrobić to dobrze? (Pielęgnacja lasu w słoiku)
Poprawny proces założenia ogrodu ma tu kluczowe znaczenie. Należy użyć odpowiedniego PODŁOŻA (ubogiego w składniki mineralne), zastosować jego odpowiednią objętość, a także dobrać gatunki roślin do posadzenia w odpowiedniej wielkości szkle. O tym przeczytasz w TYM artykule.
Jeżeli jednak ogród jest już gotowy i rośliny mocno się rozrosły jak najbardziej możesz je przyciąć. Pamiętaj tylko o tym, że rośliny zamknięte przez dłuższy czas w szkle są już przyzwyczajone do wysokiej wilgotności powietrza (która jest wewnątrz zamkniętego ogrodu w szkle). Musisz więc zrobić to sprawnie. Przy dłuższym czasie zamknięcia obserwujemy, że rośliny “rozhartowują się” i stają się delikatniejsze. Nadmiernie wyciągnięte pędy i liście możesz przyciąć nożyczkami. Pamiętaj jednak aby nie wycinać rośliny ‘do samej ziemi’, bo może tego nie przetrwać. Usuń wtedy także wszystkie martwe i zbrązowiałe części roślin. Mech nie wymaga pielęgnacji i przycinania w szkle, należy sprawdzać tylko czy nie podsycha i czy nie potrzebuje podlewania.
Rada 5 – Ochrona – Jak zwalczać choroby i szkodniki w szkle? (Pielęgnacja lasu w słoiku)
To najtrudniejsze zagadnienie jeżeli mówimy o pielęgnacji lasów w szkle. Wewnątrz każdego zamkniętego (ale i otwartego) ogrodu w szkle rozwija się ogromna rzesza mikroorganizmów glebowych (bakterii, pierwotniaków, grzybów), które warunkują poprawne funkcjonowanie ogrodu. Dzięki nim rozkładana jest martwa materia organiczna w ogrodzie, mineralizowane są związki organiczne. Naszą rolą więc (jako twórców i posiadaczy ogrodów) jest nie niszczyć i nie przeszkadzać tym mikroorganizmom. Większość z nich jest bardzo potrzebnych i pożytecznych. Kiedy działają mikroorganizmy to pielęgnacja lasu w słoiku przez nas jest wtedy znikoma.
Nie należy więc stosować chemicznych środków ochrony roślin, które mogą zniszczyć życie mikrobiologiczne. Jeżeli chcemy zwalczyć dany problem (pleśń w słoiku, grzyby kapeluszowe, pajęczaki, muszki w słoiku) możemy robić to powierzchniowo. Działamy naturalnymi środkami, delikatnie i miejscowo. Przedstawiamy najczęściej pojawiające się problemy i nasze rozwiązania:
Grzyby
Pleśń na liściach / pleśń na korze – pojawia się zwykle po posadzeniu i w większości przypadków na obumierających lub martwych tkankach roślinnych. Na przykład na korze (czyli martwej tkance) drzewek bonsai po posadzeniu. Lub na liściach uszkodzonych podczas sadzenia (np. pleśń na palmie koralowej, pleśń na paproci).
Można ją zmyć mieszaniną detergentu z np. roztworem octu. Weź szklankę ciepłej wody, dodaj do niej łyżkę octu spirytusowego oraz pół łyżeczki płynu do mycia naczyń. Zamieszaj. W roztworze zanurz wacik kosmetyczny lub patyczek do uszu i przetrzyj nim miejsca gdzie pojawia się pleśń. Zmyjesz ją wtedy i ograniczysz jej rozwój.
Do oprysku lub przetarcia roślin możesz wykorzystać także TAKI gotowy środek.
Nalot grzybni na podłożu / Grzyb w ziemi – tu sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ nie ma możliwości wymiany części podłoża w ogrodzie. W 95% przypadków grzybnia, która rozrasta się w podłożu to grzyby nieszkodliwe dla roślin (np. mikoryzujące z korzeniami roślin). A więc nie musimy ich zwalczać. Można jedynie ograniczyć ich rozwój. Można wtedy wymienić część podłoża lub podlać podłoże np. wywarem z czosnku, który działa grzybobójczo.
Jeżeli jednak zauważysz, że grzybnia rozrasta się bardzo agresywnie, opanowuje rośliny, które z dnia na dzień obumierają (brązowieją i czernieją) to mamy wtedy do czynienia z grzybnią chorobotwórczą. Wtedy nie ma innego rozwiązania niż całkowita wymiana wnętrza ogrodu. Należy wtedy wyrzucić wszystkie elementy ogrodu, umyć dokładnie szkło detergentem i założyć ogród od nowa. Zdarza się to jednak bardzo rzadko.
Grzyby kapeluszowe w słoiku – to często spotykana sytuacja w życiu ogrodu. Najczęściej są zawlekane razem z mchem do lasów w szkle. Nie są one absolutnie szkodliwe dla roślin i ogrodu. Aby ograniczyć ich rozwój należy usunąć je zanim “otworzą” kapelusz i rozsieją zarodniki, z których wykiełkują kolejne pokolenia grzybów. Wtedy pielęgnacja lasu w słoiku będzie zdecydowanie trudniejsza. Po pewnym czasie grzybnia tych grzybów obumiera i wszystko wraca do stanu sprzed tego okresu.
Szkodniki
Pajęczaki w słoiku / Pajęczyna w słoiku – pojawia się najczęściej razem z roślinami w słoiku. Pajęczaki nie czynią dużych szkód w lesie w szkle. Warto jednak usunąć mechanicznie ich pajęczynę (możesz zrobić to ręcznie), a powierzchnię liści można przetrzeć roztworem, który przedstawiliśmy w podpunkcie “Pleśń na liściach / pleśń na korze”.
Mszyce w słoiku – pojawiają się niezmiernie rzadko w szkle. W ogrodach w szkle panuje wysoka wilgotność powietrza, a mszyce nie są wielbicielkami takich warunków. Jeżeli jednak zauważysz je w Twoim szkle to zastosuj oprysk np. TAKIM środkiem.
Latające muszki w słoiku – to najczęściej pojawiający się problem w zamkniętych ogrodach w szkle. Wspomniane muszki to ziemiórki, które najczęściej zawlekane są do ogrodu z roślinami. Owady w postaci dorosłej nie są szkodliwe dla roślin (oprócz tego, że denerwują latając w ogrodzie), ale ich larwy mogą podgryzać korzenie roślin. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy kiedy podłoże jest przesuszone.
Aby zwalczyć ziemiórki w lesie w słoiku należy do wnętrza ogrodu włożyć żółtą tablicę lepową (całą lub jej kawałek). Dzięki swojemu kolorowi i mocnemu klejowi na powierzchni, dorosłe ziemiórki przyklejają się do powierzchni lepu. Tak można wyłapać niemal wszystkie owady dorosłe. Potrzeba na to jednak czasu aby wyrodziły się z larw kolejne pokolenia owadów dorosłych. Lepy na ziemiórki znajdziesz TUTAJ.
W ogrodzie możesz zaobserwować też ziemiórki w postaci małych, wydłużonych, białych larw.
Podsumowanie – pielęgnacja lasu w słoiku:
Pielęgnacja lasu w słoiku wcale nie jest trudna. Bazując na latach doświadczeń przedstawiamy Wam nasze wnioski w pigułce:
- Najważniejsze to zrozumieć funkcjonowanie ogrodu w szkle. Życie mikrobiologiczne wewnątrz lasu w szkle jest kluczowe, bo warunkuje ono obieg materii a co za tym idzie długowieczność ogrodu. Właśnie dlatego mówi się, że lasy w słoiku stają się bezobsługowe. Dlatego nie stosuj żadnych chemicznych środków ochrony roślin w Twoim ogrodzie
- Znalezienie ogrodowi odpowiedniego miejsca we wnętrzu to klucz. Nie w bezpośrednim słońcu, miejsce zależy od tego jakie rośliny zostały posadzone w szkle. Paprocie do najciemniejszych miejsc (4-5 m od okna im nie straszne), drzewka do jaśniejszych, owadożerne do najjaśniejszych.
- Zamknięte naczynie, a co za tym idzie zamknięty obieg wody w ogrodzie powodują, że ogrodu nie należy podlewać. Nadmiar wody jest bardzo niekorzystny dla roślin. A poza tym ogród sam pokaże kiedy wody potrzebuje.
- Nie otwieraj. Wyreguluj ilość wody w pierwszym okresie po posadzeniu, a później pozwól atmosferze wewnątrz się zmodyfikować. Dzięki temu rośliny spowolnią swój wzrost i nie urosną nadmiernie.
- Jeżeli jest to konieczne (bo zawaliłeś któryś z poprzednich punktów 🙂 ) to przytnij rośliny wewnątrz ogrodu. Pamiętaj, że wycięcie do samej ziemi czasami oznacza śmierć rośliny. Nie pozostawiaj starego ogrodu otwartego przez dłuższy czas, bo może tego nie przeżyć.
I co dalej?
I najważniejsze: daj swojemu zamkniętemu ogrodowi żyć własnym życiem! To niesamowite jak natura świetnie daje sobie radę sama!
Powodzenia!
Masz pytania? Pisz: kontakt@zielony-sloik.pl
